HAGB Nedir ?

HAGB Nedir ?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, CMK madde 231’de düzenlenmiştir. HAGB, halinde kişinin suç işlediği sabit görülmekle birlikte kurulan hüküm sanık hakkında hukuken sonuç doğurmaz. Sanık hakkında HAGB kararı verilebilmesi sanığın kabul etmesi halinde mümkündür. HAGB alan kişi 5 yıl süreyle denetime tabi tutulur. Sanık 5 yıl içerisinde herhangi bir suç işlemez ve denetim tedbirlerine uygun davranırsa hakkında açılan davanın düşmesine karar verilir. Ancak bu denetim süresi içerisinde sanık kasıtlı suça karıştığı takdirde hakkında infaz süresi başlar.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması şartları nelerdir?

• Bir kişinin HAGB alabilmesi için aranan en temel şart, sanık hakkında verilen cezanın 2 yıl veya daha az hapis cezası ya da adli para cezası olmasıdır. 2 yıldan fazla hapis cezası alan sanığın HAGB’dan yararlanması söz konusu değildir.
• Bir diğer şart ise sanığın işlediği suç nedeniyle herhangi bir maddi zararın ortaya çıkması halinde söz konusu maddi zararın sanık tarafından karşılanmasıdır.
• Sanığın, HAGB’dan faydalanabilmesi hakkında daha önce verilmiş kasten işlediği bir suçtan dolayı kesinleşmiş mahkumiyet kararının bulunmamasına bağlıdır. Sanığın kasten işlenmiş bir suç nedeniyle adli sicil kaydının olması hakkında HAGB kararı verilmesine engeldir. Ancak suçun taksirle işlenmesi halinde HAGB kararı verilmesine engel bir durum yoktur.
• Bunların yanında sanık hakkında HAGB kararı verilebilmesi için hâkimde bir daha suç işlemeyeceğine yönelik kanı oluşmalıdır.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Sabıka Kaydına İşlenir Mi?

HAGB kararları adli sicil kaydı ve e-devlet de dahil olmak üzere hiçbir yerde gözükmez. Bu tür kararlar özel ve gizli bir sistemde saklanır. HAGB kararları yalnızca soruşturma ve kovuşturmalarda yetkili kişilerce öğrenilebilir. Bu kişiler cumhuriyet savcıları ile hakimlerdir.

Denetim Süresi İçerisinde Suç İşlenirse Ne Olur?

Hakkında HAGB kararı verilen kişi 5 yıllık denetim süresi içerisinde suç işlediği takdirde infaz süreci devreye girecektir. Ancak bu durum HAGB kararı sonrası söz konusu suçun kasten işlenmiş olması halinde geçerlidir. Denetim süresi içerisinde suç kasten değil de taksirle işlenmişse bu durum HAGB’nı ihlal edici nitelikte değildir.

Memuriyete Girişe Etkisi:

CMK madde 231/5 gereği sanık işlediği suçun hukuki sonuçlarından muaftır. Bu nedenle memuriyete giriş şartlarının düzenlendiği 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48’inci maddesinde belirtilen 1 yıldan fazla kasten suç işlememe ve münhasıran sayılan suçları işlemiş olsa dahi bu durum memuriyete girmesine engel teşkil etmeyecektir.

HAPİS CEZASI NIN ERTELENMESİ:

Hapis cezasının ertelenmesi  suç işlediği tespit olunan, fakat bir daha suç işlemeyeceğine kanaat getirilen şahsın, kişiliği de dikkate alınarak cezanın belirlenen bir deneme süresi içinde cezaevinde infaz edilmemesi, deneme süresi “iyi halli” geçtikten sonra cezanın infaz edilmiş sayılmasıdır.

Hapis Cezasının Ertelenmesinin Şartları:

• Yargılama neticesinde sanığın mahkum olduğu cezanın miktarı 2 yıl veya daha az ise hapis cezasının ertelenmesi mümkündür. Ancak 18 yaşından küçük ve 65 yaşından büyük kişiler için bu süre 3 yıldır.
• Sanığa verilen hapis cezanın ertelenebilmesi için kişinin daha önce kasıtlı bir suçtandolayı 3 aydan fazla hapis cezasına mahkum edilmemiş olması gerekir.
• Hakimde sanığın tekrar suç işlemeyeceği yönünde kanaatin oluşması gerekir.
• Son olarak suç teşkil eden eylemden doğan zararın karşılanmış olması gerekir.

Denetim Süresi Ve Yükümlülükleri:

Hakkında ertelenme kararı verilen hükümlü 1 yıldan az ve 3 yıldan fazla olmamak üzere bir denetim süresine tabi tutulur. Denetim süresi, hapis cezasının ertelenmesine ilişkin mahkeme kararının kesinleşmesini takiben başlar. Kural olarak denetim süresi iyi halli geçirildiği takdirde hükümlünün cezası infaz edilmiş sayılır. Fakat hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hâkimin uyarısına rağmen, uymaması hâlinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir.

ŞARTLI TAHLİYE ( KOŞULLU SALIVERİLME ) :

Koşullu salıverilme hapis cezasının bir kısmını hapishanede iyi halli olarak geçiren mahkûmun gerekli şartların da varlığı halinde cezasının kalanını dışarıda denetimli serbestlik içerisinde geçirmesidir. Hükümlü kanundaki şartları yerine getirdiği takdirde koşullu salıverilme talebinde bulunmasa dahi hakkında karar verilebilir.

Şartlı Tahliye Şartları :

1. Şartlı tahliyeye ancak hapis cezaları konu olabilir.
2. Hapis cezasının belli bir kısmının hapishanede infaz edilmiş olması gerekir. İnfaz süresi hapis cezalarına göre değişiklik gösterir.
3. Mahkûm hapishanedeki ceza süresi boyunca iyi halli olmuş olmalıdır.
4. Koşullu salıverilme kararının görevli ve yetkili mahkeme tarafından verilmelidir.

Şartlı Tahliye Kimlere Uygulanmaz, Kimler Kapsam Dışıdır?

1. İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda kişi hakkında şartlı tahliye kararı verilemez.
2. Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlardan birinin bir örgüt faaliyeti içerisinde işlenmesi ve kişiye ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmesi durumunda şartlı tahliye kararı verilmez.

Şartlı Tahliye Kararı Bozulabilir Mi ?

Hakkında şartlı tahliye kararı verilmiş kişi denetim süresi içerisinde kasıtlı olarak bir suç işler veya öngörülmüşse denetim yükümlülüklerini ihlal ederse verilen koşullu salıverilme kararı bozulur. Şartlı tahliye kararı geri alındıktan sonra kişi cezasını hapishanede çekmeye devam eder. Bu kararı bozacak olan mahkeme şartlı mahkeme kararını vermiş olan mahkemedir.

Şartlı Tahliye Süreleri:

1. Süreli hapis cezalarında kural olarak kişi cezasının 1/2’sini hapishanede geçirdiği takdirde şartlı tahliyeden yararlanabilir. Ancak bazı suçlarda bu süre değişebilmektedir. Birden fazla süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde süre en fazla 28 yıldır.

Cezalarda infaz oranı 2/3 olan suçlar ;

• Kasten öldürme suçlarından (madde 81, 82 ve 83) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan (madde 87, fıkra iki, bent d) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• İşkence suçundan (madde 94 ve 95) ve eziyet suçundan (madde 96) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Cinsel saldırı (madde 102, ikinci fıkra hariç), reşit olmayanla cinsel ilişki (madde 104, ikinci ve üçüncü fıkra hariç) ve cinsel taciz (madde 105) suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan (madde 102, 103, 104 ve 105) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
• Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
• Tekerrür halinde işlenen suçlar,
• Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar,
• Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar,
• 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlar

Cezalarda infaz oranı 3/4 olan suçlar;

• Cinsel saldırı suçu (TCK m.102/2)
• Cinsel istismar suçu (TCK m.103)
• Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu (TCK m.104/2-3)
• Uyuşturucu madde ticareti suçu (TCK m.188)
• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlar

1. Bir müebbet hapis cezası ile bir süreli hapis cezası alan kişinin koşullu salıverilme dolayısıyla hapishanede geçireceği süre 30 yıldan fazla olamaz.
2. Müebbet hapis cezalarında kişi 24 yılını hapishanede geçirdiği takdirde şartlı tahliyeden yararlanabilir.
3. Birden fazla müebbet hapis cezasından mahkûm olan kişi cezasının 30 yılı hapishanede geçirdiği takdirde şartlı tahliyeden yararlanabilir.
4. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasında kişi 30 yılını hapishanede geçirdiği takdirde şartlı tahliyeden yararlanabilir.
5. Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile bir süreli hapis cezası alan kişinin şartlı tahliye dolayısıyla hapishanede geçireceği süre 36 yıldan fazla olamaz.
6. Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasından mahkûm olan kişi cezasının 36 yılını hapishanede geçirdiği takdirde şartlı tahliyeden yararlanabilir.

DENETİMLİ SERBESTLİK :

Denetimli serbestlik uygulamasının amacı suç işlemiş olan kişinin cezasının sosyal hayat içerisinde infazı mümkün kılmaktır. Denetimli serbestlik uygulaması, 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu’nun madde 105/a’da düzenlenmiştir. Denetimli serbestlik uygulanması ile cezanın infazına karar verecek olan infaz hakimidir.

Denetimli serbestlik uygulanması  ile cezasının infazına karar verilmiş olan hükümlünün şartlı salıverilme tarihine kadar kamuya yararlı bir işte ücretsiz olarak çalıştırılması, bir konut ya da bölgede denetim ve gözetim altında bulundurulması, belirlenen yerlere gitmemesi ve belirlenen programlara katılması yükümlülüklerinden bir ya da birden fazlasına tabi tutulabilmesi mümkündür. Bunun kararını denetimli serbestlik müdürlüğünce verilmektedir.

Denetimli Serbestlik ve Şartları:

• Hükümlünün iyi halli olması ve açık ceza evine geçiş hakkı elde etmiş olması gereklidir.
• Bunun yanında bu uygulamadan faydalanmak isteyen hükümlünün, İnfaz Hakimliğine Denetimli Serbestlikten Yararlanma Dilekçesi de vermiş olması gerekir.
• Denetimli serbestlik, cezaevinde bulunan ve koşullu salıverilmesine 1 yıl veya daha az süre kalan hükümlülere uygulanır. 5275 sayılı kanuna eklenen Geçici madde 6 gereği bazı suçlar dışında 30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlar bakımından koşullu salıverilmesine 3 yıl veya daha az süre kalan hükümlüler bakımından uygulanaktır.

Denetimli Serbestliğin İhlali ve Sonuçları:

Hükümlü, yasadan faydalanarak tahliye olduktan sonra 5 gün içinde Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’ne başvurmaması veya hükümlün müdürlük tarafından belirlenmiş olan programa iki kez uymaması denetimli serbestliğin ihlal edildiğini manasına gelecektir. Hükümlünün bu yükümlülüklerine uymaması neticesinde:

Hükümlü, cezasının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının infaz edilmesi için tekrardan cezaevine alınacaktır ve dışarıda denetimli serbestlik uygulaması kapsamında geçirmiş olduğu süre cezasından indirilecektir.

Denetimli Serbestlikten Yararlanamayacak Olanlar Kimlerdir ?

Ağırlaştırılmış hapis cezası almış olan hükümlüler, cezanın infazı esnasında başka bir suç sebebiyle tutuklananlar, ikinci kez tekerrür hükümleri uygulanan mahkumlar, örgütlü suçlar sebebiyle mahkum edilenler, siyasi suçlar sebebiyle mahkum olanlar denetimli serbestlikten faydalanamayacaklardır.